Para seguir afondando no concepto de fiddle e o que ven sendo, niste caso xa máis centrado na zona peninsular e, en última instancia, en Galicia, remítovos ó texto que aparece na páxina de
galiciafiddle.com . Dita páxina é unha referencia básica e moi necesaria para o mundo do fiddle, e describe dun xeito moi preciso a idea coa que se traballa este instrumento en Galicia.
Este texto, así como a página, é de Alfonso Franco, autoridade e referencia xa non só a nivel galego do violín tradicional en Galicia.
QUÉ É UN FIDDLE?
Fiddle é o nome utilizado internacionalmente para definir ao violín usado para interpretar músicas de raíz: tradicional, bluegrass, folk, celta, xitano, etc. A pesar de que se trata do mesmo instrumento, o peculiar modo de interpretar a música popular de cada territorio distíngueo do violín comunmente empregado para interpretar música "culta" e por iso é polo que nos países nos que o violín ten un forte arraigamento na tradición: Irlanda, Noruega, Canada, etc. utilicen as dúas palabras para diferenciar a un tipo de intérprete doutro.
Por pór un exemplo por todos coñecido:"The fiddler on the roof" foi traducido en español como "o violinista no tellado", cando en realidade trátase dun músico de música popular e por iso no título orixinal utilizan fiddle e non violín.
Máis sinxelo do que parece
Na actualidade, decenas de novos violinistas están a incorporarse á escena da música tradicional, e non porque se pasaron dez anos estudando nun conservatorio, senón porque se decataron de que o fiddle é un instrumento moi accesible para aqueles que teñan unhas calidades mínimas de oído e ritmo.
Este instrumento non só serve para tocar a melodía, sinó que é moi importante o seu papel como acompañante, creando harmonía ou sinxelamente facendo ritmo. E nisto é no que se basea o ensino no que creemos en Galicia Fiddle, para facer que cada vez máis e máis persoas de todas as idades saian á rúa cos seus violíns a tocar en festas e furanchos as melodías que aprenderon na clase ou ben simplemente a acompañar aqueloutras que, ou ben son interpretadas demasiado rápido ou descoñecen.
Unha das primeiras cousas que aprenden os estudantes de fiddle é a facer unicamente dous acordes e unha serie de ritmos que aplicarán ás distintas danzas interpretadas polos alumnos máis avanzados. Deste xeito enseguida poden incorporarse nun conxunto instrumental no que o seu papel é tan sinxelo como importante, xa que proporciona á melodía un ritmo sen o cal sería dificilmente bailable.
Un pouco de historia recente
Desde uns anos a esta parte, estivemos vendo como o violín tradicional e folk íase facendo un oco aos poucos dentro do panorama musical. Cada vez máis, pódense ver máis grupos que incorporan o violín dentro da súa banda: Sueño de Morfeo, Mago de Oz, Insite, etc.
Galicia contou durante séculos cunha importante tradición violinística baseada nos cegos cantores de coplas, quen co seu violín tanto acompañaban o relato das novidades máis cruentas, como facían bailar a toda unha aldea. Coa creación da ONCE, este oficio foi aos poucos desaparecendo e con el a tradición do violín popular. Afortunadamente quedaron para a posteridade gravacións en audio e vídeo do último dos violinistas tradicionais: “Florencio dos Vilares”, grazas ás cales coñecemos a súa maneira de interpretar a música tradicional.
Nace o Folk
Xusto en en momento en que o último elo da tradición desaparecía, xorde en Galicia un novo estilo musical que levará a música rural ás cidades: a música folk.
Nos anos oitenta, coa aparición deste, xorden un puñado de violinistas quen, integrados en distintos grupos, conseguen que o violín siga presente na nosa música. Coa excepción do disco de Pancho Álvarez dedicado a “Florencio dos Vilares”, nada de especial relevancia terá lugar na última década do sXX.
O renacer do sXXI
Coa chegada de Sondeseu no ano 2001 podemos escoitar por primeira vez a varios violinistas folk tocando xuntos. Isto ten lugar grazas á aposta que o Concello de Vigo fai a través do seu conservatorio de música tradicional, onde primeiro Quim Fariña (Berrogüetto) e máis tarde Alfonso Franco comezan a impartir, por vez primeira en toda a Península, clases de violín folk.
Nos últimos 5 anos a actividade relacionada co violín folk está a crecer de forma exponencial: Begoña Riobó publicou o seu primeiro disco homónimo; na Central Folque de Compostela Gutier Álvarez comezou a dar clases, Tonecho Castelo na Coruña, e en Lugo o “Proxecto Florencio”, dirixido por Germán Díaz rende homenaxe ao “Cego dá Fontaneira”.
En Vigo, un grupo de profesores e alumnos da ETRAD, lograron mediante a autoxestión organizar durante os dous últimos anos nunha pequena aldea chamada Xustáns, unha serie de cursos especializados de violín con algúns dos mellores fiddlers do mundo: entre eles Jany Lang (Hungría), Laura Cortese (Boston), Bruce McGregor (Escocia) ou Scott Hartley (UK). Este ir e vir de grandes mestres está a provocar que cada vez sexa maior o número de violinistas atraídos polos estilos alternativos.
Circuíto nacional
Ademais, a iniciativa deste grupo de fiddlers, asociados baixo o nome de “Asociación cultural GALICIA FIDDLE”, manteñen unha excelente relación cos dous dos máis prestixiosos violinistas alternativos de España: Diego Galaz e Oriol Saña, de Barcelona, e con quen tras o seu paso por terras galegas están a deseñar un circuíto a nivel estatal que lles permita nos próximos anos continuar traendo profesores de tan alto nivel a pesar da dificil situación que o mundo da educación e a cultura está a atravesar.
